تجزیه و تحلیل رفتار هزینه

می­دانیم که هزینه­ها، در موقعیت­های حیاتی که مدیران مسیر سازمان را طرح­ریزی می­کنند، رفتار می­کنند. مدیران معمولاً از تحلیل­های مسیرهای متناوب در تجزیه و تحلیل رفتار هزینه استفاده می­کنند. بنابراین می­تواند مسیری را که بهترین درآمد تولید را برای سازمان آنها دارد انتخاب کنند.

رفتار هزینه: مسیری است که واکنش هزینه­ها را به تغییرات، میزان و فعالیت –در عواملی که معمولاً همه مدیران در تصمیم­گیری­ها استفاده می­نمایند- نشان می دهد. مدیران معمولاً برای تحلیل مسیرهای متناوب در فعالیت ها از رفتار هزینه استفاده می کنند تا بتوانند مسیری را انتخاب کنند که بهترین درآمد تولید را برای سازمان آنها دارد.

هزینه ثابت: هزینه ای است که رابطه ای با حجم تولید ندارد.

نقطه سربه سر: سطحی از فروش که در آن، سود عملیاتی صفر است. تقاطع خط هزینه کل با خط درآمد کل در نمودار.

هزینه ثابت اختیاری یا برنامه ریزی شده: آن دسته از هزینه­های ثابتی هستند که توسط مدیران رده عالی تعیین می­شوند و رابطه­ی شخصی با داده­ها و ستاده­ها ندارند و شامل هزینه­ی تبلیغات، روابط عمومی، حقوق مدیران و ... می شود.

تفاوت هزینه ثابت اختیاری با هزینه­ی ثابت (تعهد شده): یکی از تفاوت­های این­ها در اندازه­گیری می­باشد که اندازه گیری نتایج تبلیغات، تحقیق و ... بسیار دشوارتر از اندازه گیری نتایج استفاده از ماشین آلات و تجهیزات جهت تولید است و تفاوت دیگر آنها در این است که، پاره ای از مخارج اختیاری- تحت شرایط دشوار و موقت و زودگذر- می توانند بدون آسیب رساندن به توان سازمان در حصول اهداف بلند مدت،  برای دوره­ی زمانی کوتاه تقلیل داده شوند.

هزینه متغیر: هزینه ایست که به نسبت مستقیم با تغییرات حجم فعالیت، تغییر می کند و دو نوع اختیاری و اندازه گیری شده هستند.

هزینه متغیر اندازه گیری شده «مهندسی شده»: از روابط علت و معلول و قابل اندازه گیری بین داده ها و ستاده ها که اغلب قابل مشاهده هستند، ناشی می شود.

هزینه­های متغیر اختیاری: این هزینه­ها صرفاً به دلیل اینکه مدیریت تصمیم گرفته است که درصد معینی از هر مبلغ فروش، یا مبلغ ریال میعنی برای هر واحد فروخته شده را برای اقلامی نظیر تحقیق و تبلیغات، صرف نماید و با حجم فروش تغییر می کنند.

شکل 1. نمونه ای از هزینه ثابت، متغیر و مختلط

دو رویکرد کنترل هزینه­های دستمزد عملیاتی

1) رویکرد هزینه ثابت عملیاتی: اکثر واحدهای تجاری به هزینه­های دستمزد عملیاتی خود، به شکل هزینه­های ثابت اختیاری نگاه می کنند.

2) رویکرد هزینه متغیر مهندسی شده: مقصود از اصطلاح مهندسی شده، تلویحاً سنجش و اندازه­گیری است.

؟-؟ یک دفتر نمایندگی هواپیمایی 12 کارمند دارد. هر کارمند ماهانه 2400 تومان حقوق می گیرد. در تجزیه و تحلیل نشان داده شده که در یک روز کاری 8 ساعته باید برای 24 مسافر جا ذخیره کنند و هر کارمند در ماه 20 روز کار می کند.

بدین ترتیب تعداد ذخیره جا در ماه Ü 5780= 12× 24× 20

گزارش های عملکرد، برای ماهی که 5088 جا ذخیره شده باشد:

توازن بین هزینه های ثابت و متغیر:

استراتژی­های مدیریت، اغلب بین هزینه­های ثابت و متغیر توازن قائل می­شوند. مثلاً ممکن است شرکتی هزینه­های ثابت مربوط به ارتقاء تکنولوژی یکی از خطوط تولید را به منظور صرفه­جویی در هزینه­های متغیر در فرایند تولید متحمل گردد. اما کیفیت بالاتر این معنی را می­دهد که برای تعمیر محصولات معیوب، هزینه های کمتری انجام شده است.

؟-؟ طرح هزینه مختلط: شامل 000/30 حقوق ثابت و 40 تومان حق الزحمه برای فروش هر واحد نرم افزار

طرح هزینه متغیر: شامل 80 تومان حق الزحمه برای فروش هر واحد

نقطه­ی بی تفاوتی بین طرح ها را محاسبه کنید.

x­­(40-80) = 30000 ® x­80 = x­40 + 30000

نقطه سر به سر یا بی تفاوتی Þ 750 = x ® x40 = 30000 ®

شکل 3. طرح های مختلف پرداخت حقوق و مزایا به کارمندان دایره فروش

شکل 4. صورتحساب درآمد ناویژه سود مشارکتی

انواع تابع هزینه

1)تابع هزینه متغیر: هزینه­ای که کل آن به نسبت مستقیم با تغییرات حجم محرک هزینه x تغییر می­کند، را نشان می­دهد. هنگامی که حجم صفر است، هزینه متغیر نیز صفر است.

2) تابع هزینه ثابت: هزینه­ای که کل آن علی­رغم تغییرات حجم فعالیت، تغییر نمی­کند را ترسیم می­نماید.

3) تابع هزینه مختلط: ترکیبی از عناصر متغیر و ثابت

برای مقاصد برنامه­ریزی و کنترل، هزینه­های مختلط از دیدگاه نظری، باید به دو حساب فرعی تفکیک شوند. یک حساب برای عنصر ثابت و یک حساب مستقل برای عنصر متغیر، اما هزینه­های مختلط به ندرت به عناصر فرعی خود تفکیک می­شوند، هزینه­هایی مثل برق و تعمیرات و نگهداری معمولاً به صورت کامل به حساب گرفته می شوند.

برآورد توابع هزینه مختلط

تحلیلگر برای برآورد این توابع باید ابتدا کل هزینه قابل پیش­بینی را شناسایی و سپس این 4 مرحله را طی نماید:

1) محرک هزینه را انتخاب کنید: هزینه­ها و محرک­های آن اغلب همزمان افزایش و کاهش پیدا می­کنند که در این صورت می­گویند که دارای همسبتگی بالایی هستند.

2) جمع­آوری نمونه ای از داده­های مرتبط با هزینه و محرک هزینه: یک نمونه مطلوب شامل مشاهدات متعدد داده ها است، دوره­ی زمانی مورد استفاده برای هزینه و محرک آن باید یکسان باشد.

3) داده­ها را علامتگذاری کنید. در این مرحله رابطه­ی کلی بین هزینه و محرک ان نشان داده می­شود.

4) برآورد تابع هزینه: به وسیله­ی سه روش باید هزینه­های مختلط را تفکیک کرد: حد بالا- حد پایین و روش برازش ظاهری و روش رگرسیون حداقل مربعات

-حد بالا، حد پایین تابع هزینه را برمبنای، نقاط بالاترین و پایین­ترین حجم در دامنه مربوطه برآورد می­کند.

                   کل هزینه مختلط منهای جز متغیر= جزء ثابت (a)

- روش برازش ظاهری ساده ترین روش برآورد تابع هزینه است. در این روش تحلیلگران تلاش می کنند که خطی را به بهترین وجه در میان نقاط جای دهند.

در این روش جزء ثابت (a) مستقیم از نمودار به دست می آید

و

- روش رگرسیون حداقل مربعات متوسط مقدار تغییر در y را که با تغییر یک واحد x در ارتباط است، را اندازه گیری می کند. اگر رابطه خطی باشد، این روش دقیق­ترین روش برای تعیین رفتار هزینه مختلط از نمونه­ی مشاهدات گذشته است.