سنگ و کاربرد آن در ساختمان

سنگ یکی از ابتدایی ترین مصالح ساختمانی است که انسان برای ساختن ابزار و پناهگاهها و رفع نیاز خود استفاده کرده است . دوره های کهن سنگی و پارینه سنگی نشان دهنده دوره هایی است که در آن کاربرد سنگ بر فلز و دیگر مصالح مقدم می باشد . آثار خانه های از سنگ چیده شده در شمال ایران متعلق به 7000 سال پیش موجود است . در ساختمانهای سنگی از سنگ لاشه همراه با ملاتهای گچ و آهک استفاده شده است چنانچه باید اذعان کرد که اگرچه سنگ به علت سنگینی و مشکلات حمل و نقل و استخراج تا حدی جای خود را به مصالحی نظیر آجر داده است اما همچنان اهمیت خود را در .ساختمانهای سنگین و سخت نظیر پلها ، تونلها بهمن گیرها، دیوارهای حائل و سنگ چین ها و کرسی چین ها و غیر حفظ کرده است خواص عمومی و کاربری سنگها سنگها را به طور کلی از نظر منشاء تشکیل به سنگهای آذرین ، رسوبی و دگرگون دسته بندی می کنند

  در بررسی خواص عمومی سنگها مواردی مانند مقاومت در برابر کشش ، تحمل فشار ، نفوذپذیری ، انتشار امواج ، پایداری و در نظر گرفتن امتداد لایه بندی و سطوح ضعیف در عملیات که باید در این مورد گفت که سنگها نوعا دارای سطوحی هستند که در آنها نیروی چسبندگی و اتصال دانه ها نسبت به لایه های دیگر کمتر و یا حداقل است . و این موارد می تواند از اهمیت زیادی در بررسی سنگها برخوردار باشد . در مجموع باید مقاومت سنگ ساختمانی بدون شیار ، رگه ، ترک ، خلل و فرج پوسیدگی و لایه سست باشد و حتی المقدور رنگی یکنواخت داشته باشد بطور کلی سنگ طبیعی را که دارای مقاومت کافی در شرایط جوی و رنگ جالبی باشد می توان در عملیات ساختمانی و به صورت .سنگ لاشه ، سنگ قواره ، سنگ باربر ، سنگ پلاک ، سنگ درپوش ، سنگ ستون و حتی به صورت ظروف و وسایل سنگی استفاده نمود طرز تهیه سنگها و انواع آن قطعات بزرگ سنگی که از معدن به دست می آورند به نام « سنگ قله » معروف است سنگ قله نباید در زیر تیغه برش خرد شود و حتی المقدور بزرگ و قابل حمل باشد سنگ قله را بوسیله دیلم ، دست انفجار و یا برش از معدن جدا می کنند و بسته به نوع جنس و کاربرد آن در کارگاه بوسیله عملیات مکانیکی آماده کار می سازند . سنگهای با کاربرد خشن و باربر را بوسیله تیشه و چکش آماده می نمایند و سنگهای تزئینی را ابتدا برش داده و در حین برش شستشو می دهند تا سنگ را شسته و خاک آن را بگیرند . آنگاه بسته به اهمیت و مرغوبیت ، آن را ساب و جلا می دهند . سنگهایی که در ساختمان .بکارمیروند به نامهای سنگ لاشه ، سنگ قواره ، سنگ بادبر و سنگ پلاک مرسوم می باشند که به شرح آنها می پردازیم یک ـ سنگ لاشه : سنگی است که شکل خاصی نداشته و به همان صورتی که از معدن آورده می شود بکارمی .رود و کاربرد ان در زیرسازی ها ، پر کردن فاصله بین سنگها و کف سازی خشن محدود می شود دو ـ سنگ قواره : سنگی است که از سنگ لاشه بدست می آید و در کارگاه ساختمانی با کمی تیشه کاری ابعاد منظمی یافته و دارای گوشه های معین می گردد از سنگ قواره برای دیوارهای باربر ، جدول .سازی و کف .سازی هایی که نیاز به کمی نما سازی دارن استفاده می شود سه ـ سنگ بادبر ( مالون ) : سنگی است که با تیشه کاری کاملا شکل منظمی یافته و بویژه یک طرف آن شکل صاف به خود میگیرد .سنگ بادبر را در تونل سازی ، پل سازی ، جدول سازی ، دیوار های باربر و غیر باربر ، سنگفرش و پله استفاده می کنند و یکی از عمده ترین کاربردهای مهندسی سنگ لاشه و مالون بویژه در نقاط کوهستانی اجرای قوسهای سنگی است که در پلها ، درگاهها و طاق .زیرین دالانهای سنگی مورد مصرف قرار میگیرد چهار ـ سنگ پلاک ( تزئیناتی ) : برای نما سازی در سطوح از سنگ پلاک استفاده می شود برای تهیه سنگ پلاک سنگ قله را در کارگاه سنگبری به ضخامتهای مورد نظر برش داده و سپس آن را تا حد جلا و آینه شدن ساب می دهند . سنگ تزئیناتی ارزان را از تراورتن و سنگهای گران قیمت را از گرانیت و مرمر انتخاب می کنند . سنگ پلاک را برای تزئینات داخل و خارج ساختمان و در کف ، دیوارپله ، کف پنجره ، کنار و زیر دیوار گچی و .وسایل تزئیناتی نظیر گلدان ، شمعدان ، جدول و جوی و غیره استفاده می کنند انواع سنگهای ساختمانی ایرانی ،عمده ترین سنگهایی که در عملیات ساختمانی در ایران بکار می روند عبارتند از : گرانیت ، سنگ سبز توف کوارتزیت ، سنگ آهک تراورتن ، مرمر ، سرپانتین ، ماسه سنگ ، شیست که به توضیح :مختصری در مورد آنها می پردازیم گرانیت : از انواع سنگهای آذرین بوده و بسیار سخت و محکم ، بادوام ، زبر و بسیار جلا پذیر است . ساب زدن و ،جلاپذیری از ساب معمولی و نمای سنگی تا مرحله اینه ای امکان پذیر است . گرانیت خرد شده را برای تهیه بتن زیر سازی جاده و راه آهن و سنگ ساختمانی آن را برای بناهای یادبود ، زیربنای تاسیسات ، تزئینات داخل و خارج ساختمان و کف سازی به کار می برند . از انواع گرانیت .ساختمانی می توان گابرو ، دیاباز ، که اصطلاحا به ان گرانیت سیاه هم می گویند نام برد کوارتزیت : این نوع سنگ که اغلب با سنگ گرانیت نیز اشتباه می شود دارای وی?گیهای متفاوت است و از گرانیت سخت تر است این سنگ با ظاهر زبر و بلوری خود قابل شناسایی است . کوارتزیت را .بخاطر ظاهر ،زبر آن بیشتر در ساختمانهای ارزان قیمت و روستایی به کار می برند . رنگ آن بیشتر قهوه ای سوخته ، سرخ .خاکستری و قهوه ای است ماسه سنگ : این سنگها از نوع رسوبی هستند که از چسبیدن دانه های سیلیس به یکدیگر به وجود آمده اند . مواد این سنگ ممکن است ، سیلیس ، اکسید آهن و یا خاک رس باشد . سختی و دوام قطعات این سنگ بستگی به نوع چسب آن دارد . رنگ این سنگها معمولا خاکستری ، قهوه ای ، سرخ و ارغوانی است . ماسه سنگ کاملا سیمانی شده را ممکن است کاملا خرد نموده و در زیر سازی راه آهن و جاده .ها به کار برند . همچنین ماسه سنگ کوارتزی را به عنوان ماسه ریخته گری و ماده اولیه شیشه استفاده می کنند سنگ توف : از انواع سنگهای خاکستر آتشفشان بوده که به علت چسبندگی کم ذرات آن در اثر هوازدگی پوسته پوسته .می شود و به صورت دانه های ریز از آن جدا می شود . این سنگ را به علت سبزی چشم نوازی که دارد در کار دیوار سازی پارک سازی و دیوارهای حایل استفاده می کنند سنگ آهک : از انواع سنگهای رسوبی است و در سطح وسیعی از نظر اندازه ، قواره و شکل و رنگ وجود دارد . سنگ آهک را برای تزئینات داخل و خارج ساختمان ، دیوار ، تزئینات کف ، نماسازی .مجسمه سازی و ستون سازی به کار می برند .تراورتن : این سنگ حاصل رسوبات جریانات آب گرم زیرزمینی می باشد . تراورتن به رنگهای سفید ، کرم و خاکستری وجود دارد ، این سنگ را برای نماسازی داخل و خارج ساختمان به کار می برند مرمر : از انواع سنگ های دگرگون است که در رنگهای سفید ، خاکستری ، سیاه ، سبز ، قرمز ، زرد و ارغوانی می باشد. سنگ مرمر را برای تزئینات و نما سازی داخل ساختمان شامل ، کف ، دیوار و .کارهای هنری بکار می برند شیست : سنگهای لایه لایه سیاه رنگ می باشند که از انواع سنگهای دگرگون هستند و به مصرف فرش کردن کف ، پیاده روها ، خیابانها ، باغها و پارکها می رسند . نکته ای که در پایان این مطلب قابل .ذکر است این می باشد که با توجه به معادن سنگهای ساختمانی در ایران و استخراج انواع آن در ایران دارای مقام سوم و چهارم جهان می باشد