مقدمه : چنانکه مستحضرید به جهت خلاف قانون بودن توافق اصناف مشمول بند ب ماده 95 و 96 قانونی مالیاتهای مستقیم که دفاتر اسناد رسمی نیز از آن جمله هستند. در سال جاری کانون سردفتران و دفتریاران مجاز به امضاء تفاهمنامه با سازمان امور مالیاتی برای عملکر سال 1393 نگردید.

در این شرایط دفاتر اسناد رسمی یا باید مطابق ماده 94 و 95 قانون مالیاتهای مستقیم دفاتر هزینه و درآمد داشته باشند که به نحو صحیح در طول سال عملکرد تکمیل شده باشد و بر اساس آن مالیات آنان محاسبه و پرداخت خواهد شد. که عموم همکاران اقدام به تکمیل دفاتر هزینه و درآمد نمی کنند .

در چنین شرایطی نوبت به محاسبه مالیات از طریق علی الارس میرسد .

روش علی الراس چه هنگام اعمال میشود ؟  مطابق ماده 97 ق . م . م به طور کلی در یکی از موارد ذیل مالیات به روش علی الراس محاسبه میشود : 1 - ترازنامه و حساب سود و زیان تا موعد مقرر در قانون ، حسب مورد ، تسلیم نشده باشد . 2 - مودی به در خواست اداره امور مالیاتی از ارائه دفتر هزینه و درآمد خود داری کند . 3 - طبق نظر اداره امور مالیاتی دفاتر ارائه شده به جهت عدم رعایت موازین قانونی در تکمیل غیر قابل رسیدگی تشخیص داده شود .

که مورد دفاتر اسناد رسمی، مشمول موارد 2 و 3 فوق الذکر میباشد که یا دفتر ارائه نمی دهند یا اگر ارائه میدهند ناقص است .

روش علی الرأس چگونه اعمال میشود ؟ مطابق ماده 98 ق . م . م اداره امور مالیاتی با توجه به شواهد و اوضاع و احوال  هر شغل و صنف قرائن و ضرایبی را برای محاسبه درآمد خالص مودی تعیین میکند. 

مطابق ماده 153 ق. م م  درآمد مشمول مالیات بر اساس روش علی الرأس از معادله ذیل پیروی می کند :

قرائن مالیاتی × ضرایب مالیاتی = درآمد مشمول مالیات

قرائن مالیاتی : وفق ماده 152 قرائن با توجه به وضعیت هر شغل و صنف ملاکهایی هستند که با توجه به آنها عایدی یک شغل برآورد میشود که بند 6 و 7 ماده 152 ق .م .م به عوامل موثر در تعیین درآمد دفترخانه ها اشاره کرده است .

لذا به نظر قرائن مالیاتی را می توان به دو دسته تقسیم کرد اول : قرائن نشان دهنده درآمد و دوم :قرائن نشان دهنده هزینه که به آنها ضرایب هزینه نیز می توان گفت.

لذا وجوه ناشی از حق التحریر و وصول عوارض و فروش تمبر و نیز ضریبی که کمیسیون تعیین ضرایب تعیین می کند نشان دهنده درآمد دفترخانه خواهد بود .

 حق التحریر دریافتی × ضرایب مربوط به هزینه های پذیرفته شده در کمیسیون = درآمد قبل اعمال ضرایب مالیاتی

یا

حق التحریر دریافتی _ هزینه های متعارف پذیرفته شده = درآمد قبل از اعمال ضرایب

هزینه های پذیرفته شده برای دفاتر شامل 15 درصد سهم دفتریار و 15 درصد حقوق کارمندان است و در خصوص 10 درصد سهم کانون برخی ادارات امور مالیاتی از پذیرش آن به عنوان هزینه امتناع می کنند .

لذا ضریب هزینه بدون احتساب سهم کانون، 70 درصد و با احتساب سهم کانون، 60 درصد خواهد بود .

ضرایب مالیاتی : مطابق ماده 153 ق . م . م ضرایب مالیاتی عبارت است از ارقام مشخصی که حاصلضرب آنها در قرینه مالیاتی در موارد تشخیص علی الرأس، در آمد مشمول مالیات تلقی می گردد .

این ضرایب طی جدولی که به تصویب کمیسیون موضوع ماده 154 ق . م .م میرسد به ادرات امور مالیاتی کل کشور ابلاغ میشود .

که در خصوص دفاتر اسناد رسمی ضریب 30 درصد تعیین شده است .

با این توضیحات نحوه محاسبه درآمد مشمول مالیات قبل از کسر معافیت مالیاتی بدین ترتیب خواهد بود .

(حق التحریر دفترخانه × ضرایب مربوط به هزینه ها ) × ضریب مالیاتی = درامد مشمول مالیات

یا

( حق التحریر _ هزینه ها ) × ضریب مالیاتی = درآمد مشمول مالیات

یا

( حق التحریر _ 15%سهم دفتریار_15%سهم کارمندان_ 10% سهم کانون)×30 % ضریب مالیاتی = درآمد مشمول مالیات

یا

( حق التحریر ×  60 % با احتساب سهم کانون به عنوان هزینه) × 30% = درآمد مشمول مالیات

یا

(حق التحریر ×  70% بدون احتساب سهم کانون به عنوان هزینه)×30%=درآمد مشمول مالیات

معافیت مالیاتی : از درآمد مشمول مالیات بدست آمده به روش فوق، معافیت مالیاتی را ( که برای عملکرد 93 مبلغ  000، 000، 120 ریال میباشد) کم می کنیم و مطابق ماده 131 ق.م.م  مالیات متعلقه را محاسبه می کنیم .

جریمه : البته همکاران توجه داشته باشند که مطابق ماده 193 ق . م . م  درصورت نداشتن دفتر هزینه و درآمد 20 % و در صورت ناقص بودن 10% مالیات تعیین شده به روش فوق را باید با عنوان جریمه به مالیات خود اضافه نمایند.

****